Als je ooit het gevoel hebt gehad dat je in een bekende situatie terecht bent gekomen, waarvan je denkt dat je die al eens hebt meegemaakt, maar waarvan je zeker weet dat dat niet zo is, dan heb je een déjà vu ervaren. In feite is het een merkwaardige waarneming die sommige mensen vaker hebben dan anderen, hoewel we allemaal in meer of mindere mate weten wat een déjà vu is. Maar waarom gebeurt het?

Liefhebbers van mysterie en het paranormale geven déjà een aantal fantastische redenen. Er wordt gezegd dat het voorgevoelens van de toekomst zijn, herinneringen aan vorige levens, ervaringen van onze ziel buiten het lichaam en zelfs het resultaat van ontvoering door buitenaardse wezens. Maar buiten dat soort verklaringen heeft de wetenschap haar eigen theorieën.

Wat is een déjà vu?

Déjà vu is een veel voorkomend fenomeen dat veel mensen minstens één keer in hun leven hebben meegemaakt. Het is een Franse term die vertaald kan worden naar "al gezien" en verwijst naar het gevoel van vertrouwdheid of de sensatie van het herbeleven van een ervaring die men nooit eerder heeft gehad.

Er wordt geschat dat tussen de 60 en 80 procent van de mensen dit fenomeen ten minste één keer in hun leven heeft meegemaakt. Bovendien doet déjà vu zich voor zonder enige andere aanwijzing die het van tevoren zou kunnen voorzien en zijn er, voor zover tot nu toe bekend, geen specifieke oorzaken die deze opvallende situatie zouden kunnen verklaren.

Waarom gebeurt déjà vu?

Enkele theorieën die déjà vu verklaren zijn:

1. hersenbeschadiging

Eén theorie over de oorzaak van déjà vu is dat het optreedt wanneer het vermogen van de hersenen om informatie te herkennen en te verwerken verstoord is. Deze hypothese suggereert dat wanneer de hersenen informatie ontvangen die lijkt op een eerder opgeslagen herinnering, maar deze niet volledig kunnen ophalen, er een gevoel van vertrouwdheid ontstaat, wat leidt tot het gevoel van déjà vu.

Deze theorie wordt ondersteund door onderzoeken die hebben aangetoond dat het fenomeen vaker voorkomt bij mensen die hoofdletsel hebben opgelopen of een neurologische aandoening hebben die hun geheugen aantast.

2. ophalen van geheugen

Een andere theorie is dat déjà vu te maken heeft met de manier waarop de hersenen herinneringen coderen en ophalen. Herinneringen worden opgeslagen in verschillende delen van de hersenen en als we ze ophalen, halen de hersenen de informatie op en integreren die in onze huidige ervaring.

Volgens deze theorie treedt een déjà vu op wanneer de hersenen per ongeluk een herinnering ophalen die lijkt op de huidige ervaring, waardoor een gevoel van vertrouwdheid ontstaat. Deze theorie wordt ondersteund door onderzoek waaruit blijkt dat een déjà vu vaker voorkomt bij mensen met een hoge activiteit van de temporale kwab, die verantwoordelijk is voor het ophalen van herinneringen.

3. paranormale begaafdheid

Een derde theorie suggereert dat het déjà vu een vorm van voorkennis of paranormale begaafdheid is. Deze theorie stelt dat het déjà vu optreedt wanneer de hersenen informatie over een toekomstige gebeurtenis ontvangen en deze verwerken alsof ze al heeft plaatsgevonden.

In feite is het precies deze hypothese die vaak wordt geassocieerd met paranormale of bovennatuurlijke verklaringen en waarvoor geen wetenschappelijk bewijs bestaat. Sommige mensen beweren echter dat ze déjà vu hebben ervaren in situaties waarin ze geen voorkennis hadden, waardoor ze geloven dat ze een glimp van de toekomst hebben opgevangen.

Wat zegt de psychologie over dit fenomeen?

Ondanks het gebrek aan een duidelijke verklaring voor de oorzaken van déjà vu, wordt algemeen aangenomen dat het een psychologische betekenis heeft. Sommige psychologen suggereren dat déjà vu een manier is voor de hersenen om nieuwe ervaringen te verwerken en te integreren in onze bestaande kennis en herinneringen.

Het kan ook een manier zijn voor de hersenen om potentiële bedreigingen of kansen te identificeren, waardoor we sneller en efficiënter kunnen reageren. In die zin kan déjà vu worden gezien als een nuttig, adaptief mechanisme dat ons helpt door onze omgeving te navigeren en onze ervaringen te begrijpen.

Aan de andere kant suggereren sommige psychologen dat déjà vu een complexere betekenis kan hebben. Zij stellen voor dat déjà vu een manier is voor de hersenen om onopgeloste emoties of conflicten te verwerken die we hebben onderdrukt of vergeten.

Bovendien kan het een manier zijn voor de hersenen om deze onopgeloste problemen in ons bewustzijn te brengen, zodat we ze kunnen aanpakken en oplossen. In die zin kan déjà vu gezien worden als een therapeutisch mechanisme dat ons helpt te genezen en emotioneel te groeien.

Tot slot is het belangrijk om op te letten wanneer een déjà vu gepaard gaat met vermoeidheid, angst of stress, of wanneer het vaak voorkomt, langer duurt of gepaard gaat met symptomen zoals angst, woede, euforie, snelle hartslag, bleekheid en repetitieve lichaamsbewegingen. Met het oog hierop is het essentieel om een arts te raadplegen voor evaluatie en de juiste behandeling.